Wanneer u nu een gaatje heeft in een tand of kies, dan vult de tandarts dat gaatje met een wit, tandkleurig materiaal. Het tandkleurige materiaal wordt ‘composiet’ genoemd. Het grote voordeel van composiet is de kleur, waardoor de vullingen bijna onzichtbaar zijn. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt echter dat het composiet misschien schadelijk is voor de gezondheid. Uit composietvullingen kan namelijk de giftige stof bisfenol-A lekken en zo in het lichaam terecht komen.

​

Tandheelkundig composiet

Het composiet kan door de tandarts op verschillende manieren worden gebruikt. Composiet wordt vooral gebruikt om gaatjes te vullen. Composiet wordt ook gebruikt om gaatjes te voorkomen door het aan te brengen in de groeven op het kauwvlak van de kiezen. Dit laatste wordt sealen genoemd. Tijdens het vullen en sealen is het composiet nog zacht. Hierdoor kan de tandarts een juiste vorm geven aan de vulling. Wanneer het composiet in de juiste vorm is gebracht, wordt het composiet uitgehard. Het composiet is een mengsel van verschillende bestanddelen. Eén van die bestanddelen kan het giftige bisfenol-A zijn.

​

Bisfenol-A 

Bisfenol-A (of bisphenol-A, afgekort tot BPA) is een kunsthars dat in veel kunstharsmaterialen en plastics voorkomt. Zo kan BPA voorkomen in plastic flessen, babyflessen, voedselverpakkingen en bakjes om voedsel in te bewaren. BPA kan ook voorkomen in elektrische apparaten, medische hulpmiddelen en ook in tandheelkundig composiet. BPA komt dus in veel producten in onze leefomgeving voor. BPA kan uit deze producten vrijkomen door lekkage van BPA. Zo kan BPA bijvoorbeeld uit voedselverpakkingen lekken en in het voedsel terecht komen. Via het voedsel krijgt de mens BPA in het lichaam. De mens wordt elke dag blootgesteld aan BPA en krijgt iedere dag een kleine hoeveelheid BPA binnen in het lichaam.

​

Gezondheidsrisico’s

Uit proefdieronderzoek blijkt dat BPA bij langdurige inname van zeer kleine hoeveelheden diverse effecten zou kunnen hebben op de gezondheid van de mens. Bij proefdieren wordt bijvoorbeeld gezien dat BPA een invloed heeft op het ontstaan van obesitas en kanker. Ook is uit proefdieronderzoek gebleken dat BPA een schadelijke invloed heeft op de genen, op gedragsontwikkeling en op de seksuele ontwikkeling.

Loop ik risico?

De genoemde risico’s van BPA op de gezondheid van de mens zijn voornamelijk afgeleid uit onderzoek bij proefdieren. Het is nog niet duidelijk wat nu precies de gevolgen zijn van BPA op de gezondheid van de mens. Waarschijnlijk is het langdurig blootgesteld worden aan lage doses BPA schadelijk voor de gezondheid. Het is echter ook niet duidelijk of de schadelijke effecten al optreden bij de hoeveelheden BPA die de mens gemiddeld per dag binnen krijgt. Om zeker te zijn heeft de Europese voedselveiligheidsautoriteit (EFSA) in januari 2015 de maximaal toegelaten dosis BPA per kilo lichaamsgewicht per dag verlaagd. Er zijn echter wetenschappelijke onderzoeken beschikbaar waaruit blijkt dat BPA al schadelijk is bij hoeveelheden BPA die nog kleiner zijn dan de maximale dosis van de EFSA! Het is dus erg onduidelijk wat nu de veilige maximale dosis BPA per dag is.

Uit de onderzoeken bij proefdieren komt wel duidelijk naar voren dat de schadelijke effecten voornamelijk optreden tijdens de groei en ontwikkeling. Het is belangrijk om te weten dat de foetus tijdens de zwangerschap via de moeder ook BPA binnen krijgt. Het is zelfs zo dat de gezondheidseffecten voornamelijk optreden bij dieren die als foetus of vlak na de geboorte zijn blootgesteld aan BPA. Voor zwangere vrouwen, foetussen, baby’s, kinderen en pubers zijn de risico’s van blootstelling aan BPA vermoedelijk het grootst.

​

Bisfenol-A uit tandvullingen

BPA kan in kleine hoeveelheden voorkomen in composietvullingen. Tijdens en vlak na het plaatsen van een composietvulling lekt er soms wat BPA uit het composiet in het speeksel. Langere tijd na plaatsen kan BPA ook uit composiet lekken door slijtage van het composiet. Via het speeksel komt BPA in het lichaam terecht.

Uit wetenschappelijk onderzoek bij mensen is gebleken dat er tot 24 uur na het plaatsen van een composietvulling relevante hoeveelheden BPA uit de vulling lekken en in het lichaam terecht komen. Wanneer er meerdere, grote composietvullingen of sealings geplaatst worden, benadert deze hoeveelheid BPA de maximaal toegelaten dosis BPA per dag van de EFSA. Bij kinderen kan deze maximale dosis zelfs overschreden worden. Tijdens de eerste 24 uur na het plaatsen van een vulling komt er dus veel BPA in het lichaam terecht. Na de eerste 24 uur lekken er slechts nog kleine hoeveelheden BPA uit de vullingen. Het is echter niet duidelijk hoeveel BPA er na de eerste 24 uur nog uit de vullingen lekt en in het lichaam terecht komt.

​

Is een vulling gevaarlijk?

Voor zo ver nu bekend is, zorgen composietvullingen niet voor een langdurige blootstelling aan een gevaarlijke dosis BPA. Maar zo lang het niet duidelijk is wat nu precies een gevaarlijke dosis BPA is, kan dit niet met zekerheid gezegd worden. Het is dus ook niet met zekerheid te zeggen dat de composietvullingen niet gevaarlijk zijn voor de gezondheid!

Wat nu?

Zo lang het niet volledig zeker is dat composietvullingen niet schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid, moet de lekkage van BPA uit de vullingen zo veel mogelijk beperkt worden. Hiervoor kan de tandarts een aantal maatregelen nemen:

·         Composiet gebruiken dat geen of bijna geen BPA bevat

·         Het composiet zo goed mogelijk uitharden waardoor er minder BPA uit kan lekken

·         Na de behandeling de vulling goed schoonmaken door te spoelen met water of door de vulling te polijsten